مقدمه:
این مقاله به زندگی‌نامه سلطان قابوس بن سعید، چهاردهمین سلطان از خاندان آل بوسعید، می‌پردازد؛ رهبری که عمان را از انزوا بیرون آورد و پایه‌گذار کشوری باثبات، توسعه‌یافته و صلح‌محور در خاورمیانه شد. در ادامه، نگاهی خواهیم داشت به زندگی، رهبری و دستاوردهای تاریخی او.
ریشه و خانواده سلطنتی:
خاندان آل بوسعید در سال ۱۷۴۱ میلادی توسط احمد بن سعید بنیان‌گذاری شد. این خاندان که از تبار بنی لام و قبیله طی هستند، در تاریخ سیاسی و اجتماعی عمان نقش کلیدی داشته‌اند.
زندگی شخصی سلطان قابوس:
سلطان قابوس در شهر صلاله به دنیا آمد و پیرو فرقه اباضیه بود. تحصیلات اولیه‌اش را در عمان گذراند و سپس برای ادامه تحصیل به بریتانیا رفت. در آکادمی نظامی سندهرست آموزش دید و مدتی نیز در ارتش بریتانیا و آلمان غربی خدمت کرد. پس از بازگشت به عمان در سال ۱۹۶۴، تحت کنترل پدرش قرار داشت.
آغاز سلطنت سلطان قابوس:
در ۲۳ ژوئیه ۱۹۷۰، با حمایت بریتانیا، سلطان قابوس طی کودتایی بدون خونریزی پدرش سعید بن تیمور را از قدرت برکنار کرد و سلطنت را در دست گرفت. او بلافاصله مجموعه‌ای از اصلاحات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را آغاز کرد و نام رسمی کشور را به «سلطنت عمان» تغییر داد.
نقش سلطان قابوس در توسعه عمان:
در آغاز سلطنت او، عمان کشوری نه چندان پیشرفته بود. با بهره‌گیری از درآمدهای نفتی، پروژه‌های زیرساختی، آموزشی، بهداشتی و حمل‌ونقل راه‌اندازی شد. او سیاست‌هایی را برای کاهش فاصله طبقاتی و ایجاد عدالت اجتماعی اجرایی کرد.
سیاست‌های آموزشی و اجتماعی:
یکی از اولویت‌های دولت سلطان قابوس، سرمایه‌گذاری گسترده در آموزش بود؛ به‌طوری که یک‌چهارم بودجه کشور به آن اختصاص یافت. آزادی مذهبی تحت رهبری او گسترش یافت و ساخت کلیساها و معابد هندو برای اقلیت‌ها امکان‌پذیر شد. همچنین او از ارتقاء جایگاه زنان و مشارکتشان در امور سیاسی و اقتصادی حمایت کرد.
روابط خارجی و جایگاه منطقه‌ای:
سلطان قابوس با شعار معروف «دوستی با همه، دشمنی با هیچ‌کس»، عمان را به کشوری بی‌طرف اما مؤثر در منطقه تبدیل کرد. او در مذاکرات میان ایران و آمریکا نقش میانجی داشت و در بحران‌های یمن، عراق و سوریه نیز میانجی‌گری کرد.
روابط نزدیک سلطان قابوس با ایران:
ایران از نخستین کشورهایی بود که سلطنت او را به رسمیت شناخت. روابط دو کشور به‌ویژه در دوران جنگ ظفار و پس از انقلاب اسلامی مستحکم باقی ماند و همواره بر پایه‌ی احترام و منافع مشترک ادامه یافته است.
دستاوردهای فرهنگی سلطان قابوس:
او علاقه‌مند به هنر و موسیقی بود و نخستین خانه اپرای منطقه را در عمان تأسیس کرد. حمایت از سینما، موسیقی کلاسیک و پروژه‌های فرهنگی مدرن از دیگر اقدامات او در توسعه فرهنگی کشور به شمار می‌رود.
مرگ و جانشینی:
سلطان قابوس در سال ۲۰۱۴ به سرطان روده مبتلا شد و در ژانویه ۲۰۲۰ درگذشت. پس از او، پسرعمویش هیثم بن طارق، وزیر پیشین میراث فرهنگی، به‌عنوان جانشین انتخاب شد.
جمع‌بندی و میراث ماندگار:
زندگی‌نامه سلطان قابوس نشان می‌دهد که چگونه رهبری باهوش و میانه‌رو می‌تواند کشوری منزوی را به نماد ثبات، توسعه و دیپلماسی سازنده تبدیل کند. میراث او نه‌تنها در ساختار سیاسی عمان بلکه در فرهنگ و روابط خارجی کشور همچنان جاری است.
امروز، عمان با تکیه بر پایه‌های فکری و سیاسی سلطان قابوس، یکی از کشورهایی است که امنیت، توسعه، و فرصت‌های سرمایه‌گذاری را توأمان ارائه می‌دهد. اگر به دنبال ساخت آینده‌ای پایدار در خاورمیانه هستید، عمان می‌تواند بهترین انتخاب برای مهاجرت، ثبت شرکت یا سرمایه‌گذاری باشد.
